Biedermeier
Rodzina, dom i przyjaciele
Romans i naturalizm
Po chłodnej surowości klasycyzmu moda biedermeierska odkryła naturę. Swobodne, figuratywne formy ożywiły ówczesne projekty, a szczególnie rozpowszechniona była biżuteria przyjaźni i pamiątkowa. Ponieważ metal szlachetny był rzadkością po zakończeniu wojen napoleońskich w 1815 r., z wielką wprawą używano również innych materiałów, takich jak koral, tombak, róg czy włosie.
Foto: François-Joseph Navez (Belgia, 1787-1869). obraz – Théodore Joseph Jonet i jego dwie córki, z 1832 roku. Prywatna kolekcja. Źródło: Wikimedia Commons
Lata między kongresem wiedeńskim w 1815 r. a rewolucją burżuazyjną w 1848 r. zapisały się w historii kultury Europy Środkowej jako Biedermeier. Po zwycięstwie nad Napoleonem pojawiło się nowe zainteresowanie własną historią i lokalnymi tradycjami jako kontr-ruch w odzyskanych już niepodległych krajach i księstwach. W tych latach bracia Grimm kolekcjonowali baśnie ze świata niemieckojęzycznego, a w sztuce i literaturze motywy mitologiczne, domowe i religijne zajęły miejsce preferowanych wcześniej tematów antycznych pod hasłem współczesnego romantyzmu.
Tendencje te można zaobserwować również w biżuterii. Surowość klasycyzmu, który panował do tej pory, jest złagodzony. W rokoku projektanci na nowo odkryli świat dworski sprzed czasów Napoleona lub jeszcze bardziej odnieśli się do średniowiecznych wzorców. Lokalna przyroda jest teraz uwzględniona w projekcie, na przykład liście dębu lub róże są reprodukowane w złocie. Obecnie coraz częściej wykorzystuje się materiały domowe: granat z Czech jest ulubionym kamieniem burżuazji w Austrii i innych krajach związkowych, we Włoszech jest więcej biżuterii wykonanej z korala niż wcześniej, a w Wielkiej Brytanii turkusowy fason z kamieniami zaobserwowano we własnych koloniach.
Bezpośrednio po wojnach wyzwoleńczych z Napoleonem brakowało metali szlachetnych, a finanse klientów były ograniczone. Złotnicy zareagowali na to szeroką gamą wyrobów z tzw. złota piankowego. Oszczędzali materiał, wybijając broszki, naszyjniki i bransoletki z cienkiej blachy złota, a następnie wypełniając je żywicą lub gipsem, aby nadać elementom niezbędną stabilność. Ponadto biżuterię z granatami oprawiano prawie wyłącznie w tombaku, stopie mosiądzu bez zawartości złota lub w ćwiartkach złota o próbie 250/000.
Wreszcie w okresie Biedermeier spotykamy dzieła o zupełnie nowych funkcjach, które zrodziły się przede wszystkim z nowego docenienia domu, rodziny i własnego kręgu znajomych. Sentymentalne medaliony kryją w sobie loki, listy i drobne pamiątki po bliskich, które zawsze można mieć przy sobie. Broszki portretowe bezpiecznie trzymają portret krewnych na piersi. Wreszcie, w przypadku biżuterii wykonanej z włosów, pamiątkowe życzenie i biżuteria znalazły drogę do siebie: Wykonane z włosów bliskich im osób reprezentują szczególną formę pamiątkowej biżuterii.
W historiografii epoka historyczna okresu Biedermeier kończy się w 1848 r., kiedy rewolucja burżuazyjna zakończyła cichą koncentrację na domu i rodzinie. Jednak ówczesny język projektowania przetrwał. W latach 70. XIX wieku nadal cieszył się powodzeniem tzw. drugi styl biedermeier, co świadczy o niesłabnącej miłości do ówczesnych wyrobów. Odkryj nasz wybór wyjątkowych dzieł z tej krótkiej, ale długotrwałej epoki.